TITUS

Titus bekleedde diverse nevenfuncties. Hij was betrokken bij tal van rooms-katholieke organisaties, onder meer als voorzitter van de Bond van Besturen voor het Rooms-katholieke Voorbereidend Hooger en Middelbaar Onderwijs, en als bestuurslid van de R.K. Vredesbond en van het Apostolaat der Hereniging. Ook was hij initiatiefnemer en censor ad hoc deputatus van de in de jaren dertig uitgebrachte Katholieke Encyclopaedie. Door zijn toedoen ontstond de eerste geslachtelijk gemengde katholieke lagere school. Brandsma speelde een belangrijke rol bij de emancipatie van de katholieken in Friesland en bij de introductie van het Fries in het lesprogramma van het lagere onderwijs in de provincie. Als bestuurslid van de Vereniging voor Hoger Onderwijs in het Fries (de latere Provinciale Onderwijsraad van Friesland) ijverde hij voor een leerstoel in het Fries. Hij was lid van de natuurbeschermingsorganisatie it Fryske Gea en medeoprichter van het Rooms Frysk Boun en van de Fryske Akademy. Als Esperanto-spreker was Brandsma lid van IKUE, de Internationale Unie van Katholieke Esperantisten.

Al in een vroeg stadium waarschuwde Brandsma via publicaties in dag- en weekbladen en tijdens lezingen en colleges voor de gevaren van het nazisme, rassenhaat en ophitsing. Hij veroordeelde de anti-joodse maatregelen van het naziregime zowel reeds voor als tijdens de bezettingstijd. Zo was hij medio 1936 enige tijd lid van het door Nederlandse geleerden en kunstenaars opgerichte Comité van Waakzaamheid tegen het nationaal-socialisme. In 1941 verzette hij zich tegen het verwijderen van joodse leerlingen en bekeerlingen van katholieke middelbare scholen en was hij de architect van het verbod dat de Utrechtse aartsbisschop Jan de Jong uitvaardigde tegen het opnemen van NSB-advertenties in de r.-k. dagbladen. Op 30 december 1941 maakte hij met de aartsbisschop een rondgang langs de katholieke dagbladdirecteuren om het verbod toe te lichten. Deze gesprekken werden in een rapport van de Duitse Sicherheitsdienst betiteld als wühlarbeit: ondergrondse activiteit. Brandsma kenschetste men daarin verder als een gevaarlijk persoon die het nazisme bestreed.

Begin januari 1942 arresteerden de Duitse bezettingsautoriteiten de priester met van meet af aan de bedoeling hem voor lange tijd gevangen te houden. Via een tocht langs de gevangenis van Scheveningen, kamp Amersfoort en de strafgevangenis van Kleef kwam hij ten slotte in het concentratiekamp Dachau terecht.

Na het bekend worden van Brandsma's dood ontstond er al snel een devotie rond zijn nagedachtenis die uiteindelijk uitmondde in zijn zaligverklaring door Paus Johannes Paulus II in 1985. Zijn gedachtenis valt op 27 juli. In 1982 werd Brandsma postuum het Verzetsherdenkingskruis toegekend. Eind 2005 werd Brandsma door de bevolking van Nijmegen uitgeroepen tot de Grootste Nijmegenaar aller tijden. In november 2015 is Titus Brandsma postuum benoemd tot ereburger van de stad Oss.

In vele Nederlandse plaatsen zijn er kerken, scholen, straten en scoutinggroepen naar Brandsma vernoemd. In de loop van de jaren zijn in onder andere Bolsward, Brunssum, Dordrecht, Middenmeer, Delft, Helmond, Hengelo (Overijssel), Hoogeveen, Velp, Venlo en Voorburg schoolgebouwen naar de geestelijke genoemd. Bolsward kent ook het Titus Brandsma Museum. In Amstelveen en Deventer staat een Titus Brandsmakerk en Amsterdam heeft een Titus Brandsmabrug. Er zijn ruim 45 plaatsen in Nederland waar een straatnaam naar Titus Brandsma is genoemd. Verder zijn er parochies vernoemd naar de pater in Oss, Wageningen, en Den Haag, Scoutinggroepen in Breda, Deventer, Maastricht, Medemblik, Oldenzaal, Oss en Someren-Eind zijn vernoemd naar Titus Brandsma. In Nijmegen staat de Titus Brandsma Gedachteniskerk, waarin door kunstenaars ontworpen wandpanelen over het leven en de geestelijke weg van Brandsma te zien zijn, evenals daarmee corresponderende vitrines met voorwerpen en documenten uit zijn leven. De Radboud Universiteit Nijmegen herbergt te zijner nagedachtenis het Titus Brandsma Instituut (1968). Bolsward kent een Titus Brandsma Museum waar veel informatie over de Friese pater wordt gepresenteerd. De openbaar-vervoerbedrijven Veolia en Arriva vernoemden een treinstel van het type Spurt naar de priester. De verering van Brandsma beperkt zich niet tot Nederland. In een kerk van karmelieten in Gdańsk en in de Sint-Petrus-en-Paulusbasiliek te Poznań in Polen hangt een portret van hem aan de muur. Een standbeeld van de Friese priester staat in de kerk in de Whitefriar Street Carmelite Church in Dublin. In Frankrijk is een straat in Nantes omgedoopt tot Allée Titus Brandsma en er is een centre catholique Titus Brandsma in Lyon. Men heeft er een Prix Titus Brandsma ingesteld, die eens per drie jaar wordt toegekend aan een journalist, een publicatie of een instelling die geleden heeft van bedreigingen of vervolgingen vanwege zijn of haar engagement in de pers ten gunste van een belangrijk humaan of christelijk onderwerp.[21] De Internationale Vereniging van katholieke esperantisten (IKUE) heeft van Titus Brandsma een van haar patronen gemaakt.[22] In Dachau, de plaats waar hij stierf in het gelijknamige concentratiekamp, bestaat een Titus Brandsmaweg. In het Duitse Kranenburg, bij Nijmegen, werd een straat naar de pater genoemd.